18 september, 2019
De Commercieele Club Groningen (CCG) was goed vertegenwoordigd bij de Vrijheidslezing op woensdag 28 augustus in de aula van het Academiegebouw in Groningen. Veel leden waren naar de lezing gekomen die werd uitgesproken door Herman Pleij. De CCG was een van de organisatoren van het evenement, waarbij deze lezing de laatste jaren steeds meer aan gezag lijkt te winnen.
Gastheer van de lezing mede georganiseerd door de Koninklijke Vereeniging van Volksvermaken, was burgemeester Peter den Oudsten.
De 28 Augustus Rede heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een typisch Gronings evenement, waarmee de organisatoren en de bezoekers ook hun warme band met Groningen kunnen onderstrepen. Maar ook is het een uitstekend netwerkevenement, want na afloop was er een door de gemeente Groningen georganiseerd lopend buffet in de hal van het Stadhuis. Men kon er dus uitstekend de banden met het gemeentebestuur, maar ook onderling, verder aanhalen.
De lezing, opnieuw gewijd aan het thema ‘Vrijheid’, werd dus uitgesproken door Herman Pleij, emeritus-hoogleraar Nederlandse Letterkunde. Pleij behandelde de vraag of we in Nederland misschien ‘te veel vrijheid’ hebben en ging in op een paar specifieke kenmerken van Nederlanders. Hij deed dat op zo’n lichtvoetige wijze, dat er af en toe lachsalvo’s uitbarstten. ‘Jee, is die man cabaretier op wetenschapper?’, vroeg een van de aanwezigen zich af.
‘Meedogenloos’
Pleij stelde dat Nederland eigenlijk al sinds de vroege middeleeuwen ‘op meedogenloze wijze’ omspringt met de eigen grond. Eerst werd al het hout in Noord en Zuid Holland omgehakt. Vervolgens werd er zeer veel turf gewonnen en tenslotte werd het aardgas uit de bodem gepompt. ‘Wij hebben in het Westen zwaar boter op ons hoofd wanneer we Brazilië kapittelen voor het kappen van bossen. Eeuwenlang hebben wij hier precies hetzelfde gedaan”.
‘Sorry cultuur’
Ook stelde Pleij vast dat er in de wereld een “sorry cultuur” is ontstaan, waarbij we sorry zeggen voor zaken die in het verleden fout zijn gegaan. “Dat heeft iets absurds, want het is niet adequaat. Het kan ook gevaarlijk zijn, want je kunt ook sorry zeggen om maar van gezeur af te zijn”.
“Sorry zeggen is flauwekul en je doodt er de discussie mee”, aldus Pleij die verder stelde dat het uitwissen van het verleden een buitengewoon gevaarlijke zaak is. ‘We kunnen straten met namen van wat we vroeger beschouwden als helden uit bijvoorbeeld de zeventiende eeuw anders gaan noemen, maar daarmee verdoezel je ook geschiedenis. Je moet er erg voorzichtig mee zijn om vanuit het heden het verleden te kapittelen. Je moet niet doen alsof zaken uit het verleden waar we nu anders tegenaan kijken, niet hebben bestaan’, aldus Pleij.
“Wat mij betreft moet je het verleden niet uitwissen en “sorry” zeggen, maar het verleden blijven bespreken”, zo betoogde Pleij.
De Vrijheidslezing, oftewel de 28 Augustus Rede is onderdeel van de festiviteiten ter gelegenheid van Groningens Ontzet. De Rede is sinds 2011 de opvolger van het 28 Augustus Debat.
Vorig jaar maakte historicus Rob de Wijk zijn opwachting in de Aula van de Rijksuniversiteit. Hij sprak toen over zijn boek ‘De nieuwe revolutionaire golf’, dat als ondertitel heeft ‘Waarom burgers zich van hun leiders afkeren’.