20 september, 2018
De Commercieele Club Groningen heeft er mede toe bijgedragen dat de ’28-Augustus Rede’ tijdens Groningens Ontzet zich ontwikkelt tot een zeer gezaghebbend evenement, met tot nadenken-stemmende sprekers. Dit jaar werd de lezing uitgesproken door oud-stadgenoot prof. Rob de Wijk in de aula van de Rijksuniversiteit Groningen. Diverse leden van de Commercieele Club Groningen luisterden zeer aandachtig naar zijn speech, waarin hij een verband zag tussen zaken als Brexit en de keuze van Donald Trump als president, de stagnerende wereldeconomie en de opkomst van China.
‘De vrije samenleving die we in Nederland en in de rest van het Westen hebben verworven, wordt bedreigd. Enerzijds van binnenuit door de opkomst van het populisme, en anderzijds door stagnatie van de economie ten gevolge van de opkomst van China’. Dat betoogde prof. dr. Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen in de aula van het Academiegebouw in Groningen tijdens de traditionele 28 Augustus Rede, georganiseerd door de Commercieele Club Groningen, Gemeente Groningen, Dagblad van het Noorden en de Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken.
De lezing in de aula werd zeer goed bezocht. Traditiegetrouw waren er ook delegaties van de steden Leiden en Alkmaar, waar ze net als in Groningen jaarlijks herdenkingen houden van belegeringen.
Rob de Wijk studeerde in Groningen. Hij voelt zich zeer thuis in deze stad: zijn grootmoeder woonde in de Pelsterstraat. ‘Het is altijd een feest der herkenning om in Groningen te zijn!’, aldus prof. De Wijk.
Volgens de hoogleraar, in Nederland bekend vanwege presentaties op de radio, komt de liberale wereld orde zoals we die na de oorlog hebben opgebouwd, op de tocht te staan. Enerzijds door populisten die zeggen dat ze de bevolking willen beveiligen, maar die vervolgens vrijheden aantasten. Anderzijds is er de bedreiging door de opkomst van de afgelopen vijftien jaar door China, waar ze geen liberale vrijheden hebben.
Volgens De Wijk is het nog maar zeer de vraag of het Westen haar liberale orde weet te behouden. Op de eerste plaats omdat China inmiddels al een zeer sterke economie heeft opgebouwd. En op de tweede plaats omdat er nu een nieuwe industriële revolutie aan de gang is, ICT gerelateerd en met ontwikkelingen als virtual reality. ‘Het Westen is tot nu toe de grote verliezer van wat er mondiaal aan de gang is. Rusland en China houden zich nu bezig met landjepik, dat zouden ze vijftien jaar geleden niet gedurfd hebben. En ook met Trump staan in Amerika de liberale waarden onder druk’.
Lichtpuntje is volgens De Wijk wel dat er sprake is van een tegenbeweging, ook in Amerika. ‘Maar het blijft wel uitkijken. Het is niet voor niets dat Trump daar de media domineert’.
Als antwoord op populisten, die geloven in sterke leiders en die de liberale wereldorde afwijzen, is het volgens De Wijk belangrijk dat er tegengas gegeven wordt door mensen met visie, in plaats van door technocraten. ‘Je kunt leren van het populisme dat je een visie nodig hebt, in plaats van een technocratische “regelfabriek”, zoals Europa nu te veel is’.
Behalve dat we een visie nodig hebben over de positie van Nederland in de wereld, zal ook het gevoel van veiligheid en identiteit bij burgers moeten worden versterkt.
Maar bovenal zal het Westen moeten investeren in nieuwe technologie, zodat het Westen de huidige industriële revolutie niet gaat verliezen. ‘Om Darwin te citeren: de winnaar is níet degene die het sterkste is, maar degene die zich het beste aanpast. Wie de nieuwe industriële revolutie wint, gaat de nieuwe wereldorde bepalen’, aldus Rob de Wijk.